Viện do các nhóm chuyên gia nghiên cứu Việt Nam và Mỹ đề xướng thành lập. Giáo sư Thomas Patterson, Giám đốc nghiên cứu Trung tâm Shorenstein thuộc Đại học Harvard, làm chủ tịch.

Viện Trần Nhân Tông tổ chức nghiên cứu về Trần Nhân Tông theo chuẩn mực quốc tế, quảng bá những giá trị tư tưởng và sự nghiệp vĩ đại của Trần Nhân Tông trên toàn thế giới.

Viện sẽ tổ chức Giải thưởng quốc tế Trần Nhân Tông về Hòa giải và Yêu thương hằng năm. Ngày 22-9-2012 sẽ tổ chức Hội nghị quốc tế Trần Nhân Tông tại Đại học Harvard, Hoa Kỳ. Giáo sư Thomas Patterson làm Chủ tịch giải thưởng này.

Giải thưởng sẽ được xét chọn hằng năm cho những người có những đóng góp nổi bật cho sự nghiệp hòa giải và yêu thương nhân loại, xây dựng tình hữu nghị giữa các quốc gia, dân tộc, tôn giáo giải quyết các mối xung đột, chấm dứt chiến tranh, những người đóng góp to lớn trong việc gìn giữ và bảo vệ môi trường sinh thái trên thế giới.

Viện cũng tổ chức nhiều hoạt động như hòa nhạc “Hòa giải và Yêu thương”. Ngày 11-7 vừa qua, buổi hoà nhạc lần thứ ba được tổ chức tại Boston với sự tham dự của hơn 10.000 người.

Trần Nhân Tông (1258-1308) là vị vua thứ ba của triều đại nhà Trần (1225-1400), được sử sách ca ngợi là một trong những hoàng đế anh minh nhất trong lịch sử Việt Nam, người trực tiếp lãnh đạo thắng lợi hai cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên-Mông.

V.K. (Sở Ngoại vụ TPHCM)