Thông tin cơ bản về Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland

 

Quốc kỳ của Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland

 

 

Vị trí của Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland ở châu Âu

 

 

Bản đồ Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland

 

 

 I. Địa lý:

 

Tên nước: Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (gọi tắt là Anh).


Thể chế
: Quân chủ lập hiến.


Thủ đô
: London.

 

Thủ đô London


Vị trí địa lý
: Nằm ở Tây Bắc châu Âu, giáp Cộng hòa Irland 360km, gồm Anh, Scotland, Bắc Ireland và xứ Wales. Phần lớn địa hình là những vùng đất thấp xen kẽ với núi non. Ngoài ra  Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland còn bao gồm một số hòn đảo và quần đảo khác tại nhiều nơi trên thế giới.

 

 

Đỉnh Ben Nevis thuộc dãy núi Grampian ở Scotland, cao nhất Vương quốc


Khí hậu
: Ôn đới. Do nằm ở vĩ độ trung bình và chịu ảnh hưởng của hải lưu Gulf Stream nên có khí hậu ôn hòa và lượng mưa tương đối lớn, thường hay có bão tuyết và lũ lụt.

 

Diện tích: 244.820km2; diện tích đất liền 241.590km2; diện tích biển 3.230km2.


Dân số
: 60.943.912 người (7/2008), đông dân thứ 3 châu Âu.

 

Các dân tộc: Người Anh: 83,6%, người Scotland 8,6%; người xứ Wales 4,9%; người Bắc Ireland 2,9%.


Ngôn ngữ
: Tiếng Anh là tiếng phổ thông. Ngoài ra có các tiếng địa phương như tiếng Welsh, tiếng Scottish.


Tôn giáo
: Đa số theo đạo Tin Lành/Anh giáo.

 

II. Lịch sử:

 

Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland bao gồm 4 xứ: Anh, xWales, Scotland và Bắc Ireland, mỗi xứ có lịch sử và văn hóa riêng. 

 

Các mốc chính trong lịch sử:


  • 43-409: Bị người La Mã chiếm đóng.

  • 450: Người Bắc Âu xâm chiếm và hình thành các Vương quốc Anglo – Saxon.

  • 597: Thiên Chúa giáo bắt đầu được truyền bá.

  • 789: Bắt đầu các cuộc tấn công của người Viking.

  • 1017-1042: Triều đại của người Viking gốc Đan Mạch.

  • 1066: Người Norman xâm chiếm Anh, du nhập tiếng Pháp vào giới quí tộc  Anh.

  • 1337: Cuộc chiến tranh trăm năm giữa Anh và Pháp bắt đầu.

  • 1547: Tin Lành trở thành Quốc giáo ở Anh.

  • 1707: Đạo luật hợp nhất Anh và Scotland được ban bố.

  • 1760 – 1830: Cách mạng Công nghiệp ở Anh.

  • 1775 – 1783: Anh thất bại trong cuộc chiến thuộc địa tại Hoa Kỳ.

  • 1800: Đạo luật hợp nhất Anh và Bắc Ireland.

  • 1947: Với việc Ấn Độ và Pakistan giành độc lập, Đế chế Anh bắt đầu tan vỡ.

  • 1973: Vương quốc Anh gia nhập EEC (nay là Liên hiệp châu Âu - EU).

 

Quốc khánh: 11/6, kỷ niệm chính thức ngày sinh Nữ hoàng Elizabeth II.


III. Chính trị:

 

Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland là nước quân chủ lập hiến, có hệ thống luật pháp theo mô hình Luật án lệ. Vương quốc hiện nay có 3 hệ thống luật riêng biệt: Luật Anh được áp dụng tại Anh và xứ Wales; luật Bắc Ireland áp dụng tại Bắc Ireland; luật Scotland áp dụng tại Scotland.  

 

Các thể chế chính trị chính:

 

1. Nữ hoàng (hay vua): Là nguyên thủ quốc gia, đứng đầu Cơ quan Lập pháp và Hành pháp, Tổng tư lệnh tối cao các lực lượng vũ trang và là người đứng đầu Giáo hội Anh. Trên thực tế, quyền lực của Nữ hoàng chỉ có tính chất tượng trưng. Ngoài ra, Nữ hoàng là nguyên thủ quốc gia của 15/48 nước thuộc Khối Liên hiệp Anh.

 

2. Cơ quan lập pháp: Nghị viện Anh được cấu thành bởi 3 thành phần: Vua (hay Nữ hoàng), Thượng viện và Hạ viện, và cả ba thành phần chỉ họp chung trong những sự kiện đặc biệt (như khi Nữ hoàng khai mạc Quốc hội mới) và chỉ mang ý nghĩa tượng trưng. Hạ viện là cơ quan duy nhất được dân bầu và trên thực tế là cơ quan lập pháp chủ yếu.

 

 

Cung điện Westminster bên bờ sông Thames (London) là trụ sở Nghị viện Anh

 

 

Tòa nhà Nghị viện tại Belfast, trụ sở Quốc hội Bắc Ireland

 

 

Tòa nhà Nghị viện Edinburgh, Scotland

 

 

- Thượng viện (House of Lords): Còn gọi là Viện Nguyên lão, hiện có 674 nghị sĩ, nhiệm kỳ 5 năm, gồm các Thượng nghị sĩ cha truyền con nối có dòng dõi quý tộc và Hoàng gia, Thượng nghị sĩ là những chức sắc quan trọng của Giáo hội Anh, và những chính khách có công lao lớn với đất nước. Chính phủ Công Đảng hiện đang tiến hành cải cách Thượng viện theo hướng xóa bỏ chế độ cha truyền con nối, thay vào đó là cử những người có công với đất nước được Nữ hoàng phong tước.


- Hạ viện (House of Commons): Là cơ quan lập pháp chủ yếu, gồm 659 nghị s
ĩ, được bầu theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu, nhiệm kỳ  5 năm. Chức năng chính là thông qua các đạo luật, các chủ trương, chính sách lớn về kinh tế, xã hội, chính trị đối nội và đối ngoại, giám sát hoạt động của chính phủ. Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nay, Đảng Bảo Thủ và Công Đảng thay nhau chiếm đa số trong Hạ viện. Hiện nay Công Đảng chiếm đa số tuyệt đối và là đảng cầm quyền. Ngoài ra còn các đảng mang tính chất địa phương như đảng Plaid Cymru ở xWales, đảng Quốc gia Scot ở Scotland, đảng Liên hiệp Ulster ở Bắc Ireland…

 

3. Cơ quan hành pháp:

 

- Thủ tướng: Do Nữ hoàng bổ nhiệm và được Hạ viện thông qua. Chức năng chính là điều hành nội các, kiến nghị cho Nữ hoàng bổ nhiệm các giám mục và quan tòa. Được sự đồng ý của Nữ hoàng, Thủ tướng có quyền tuyên bố giải tán Quốc hội và định ngày tuyển cử Quốc hội.


- Nội các: Khoảng 20
- 22 thành viên do Thủ tướng chỉ định và Nữ hoàng phê duyệt, bao gồm các Bộ trưởng các Bộ, Bộ trưởng không Bộ. Chức Quốc vụ khanh tương đương với chức Thứ trưởng của Việt Nam. Từ năm 1995 dưới chính quyền của Đảng Bảo Thủ có chức Phó Thủ tướng. Hiện nay dưới chính phủ mới chức vụ này vẫn được duy trì.

 

- Lãnh đạo chủ chốt hiện nay:


Nguyên thủ quốc gia: Nữ hoàng Elizabeth II  (sinh ngày 21/4/1926,
thành hôn ngày 20/11/1947, lên ngôi ngày 6/2/1952, đăng quang ngày 2/6/1953, kỷ niệm ngày sinh chính thức 11/6 hàng năm).


Thủ tướng:
Gordon Brown


IV. Kinh tế:

 

Đồng tiền: Pound (Bảng Anh - GBP)

 

 

Tòa nhà Ngân hàng Anh quốc


Kinh tế Anh là nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa, chủ yếu dựa vào khu vực kinh tế tư nhân (chiếm 80% sản lượng và 75% lao động). Trong những năm 80, Anh đi đầu các nước phương Tây trong việc tư nhân hóa doanh nghiệp nhà nước. Trong thời gian qua, nền kinh tế đã có những thành tựu quan trọng như: duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế tương đối cao so với các nước EU, trung bình 2,5%/năm trong 5 năm qua; thất nghiệp thấp, khoảng 2.9% (2006), thuộc hàng thấp nhất EU; lạm phát thấp, khoảng 3% năm 2006.

 

GDP: 2.773 tỷ USD (2007)


Thu nhập bình quân đầu người:
35.100 USD (2007)

 

Các ngành kinh tế mũi nhọn: Ngân hàng, tài chính, bảo hiểm; sản xuất thép, đóng tàu, khai thác than, dầu; các ngành công nghiệp hóa chất, điện tử; viễn thông, công nghệ cao; dệt, may mặc…

 

 

Một giàn khoan dầu của Anh ở Biển Bắc

 

1. Thương mại:

 

Xuất khẩu: 441,4 tỷ USD (2007)


Nhập khẩu
: 616,8 tỷ USD (2007)


Thị trường chủ yếu là EU, chiếm 53% tổng xuất khẩu và 52% tổng nhập khẩu của Anh, sau đó đến
Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc. Xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của Anh tính theo đầu người cao hơn Hoa Kỳ hoặc Nhật Bản. Hàng xuất khẩu chủ yếu gồm sản phẩm dịch vụ, công nghiệp chế tạo, chất đốt, hóa chất, lương thực, đồ uống, thuốc lá; trong khi hàng nhập khẩu chủ yếu gồm nguyên nhiên liệu, sản phẩm công nghiệp chế tạo, lương thực.

 

2. Đầu tư:


Tổng đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Anh:
1.741 tỷ USD (2007).


Tổng đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Anh:
1.324 tỷ USD (2007).

 

3. Hợp tác phát triển:

 

Từ khi Công Đảng lên cầm quyền chú trọng hơn đến lĩnh vực hợp tác phát triển. Bộ Phát triển Quốc tế (DFID) được thành lập năm 1999 chịu trách nhiệm thực hiện chính sách cung cấp viện trợ, chủ yếu tập chung thực hiện các mục tiêu phát triển quốc tế trong đó có sự cam kết của Anh như xóa đói giảm nghèo, tăng cường năng lực chính phủ, quyền con người, phát triển phụ nữ, y tế, giáo dục, bảo vệ môi trường, phòng ngừa xung đột, cứu trợ thiên tai. Viện trợ của Anh chủ yếu được thực hiện qua hai kênh: một nửa viện trợ thông qua các tổ chức quốc tế (chủ yếu là các tổ chức thuộc hệ thống Liên hợp quốc), nửa còn lại thông qua kênh song phương.

 

Phần lớn các dự án dùng ODA của Anh đều được thực hiện thông qua các nhà thầu do phía Anh chỉ định. Quỹ dành cho viện trợ phát triển liên tục tăng hàng năm: 2,06 tỷ Bảng Anh cho 1997/1998; 3,04 tỷ cho 1999-2000; 3,3 tỷ cho 2002-2003; 3,7 tỷ cho 2003/2004 và 4,6 t cho 2005/2006. Phân bổ viện trợ tập trung vào các nước nghèo ở châu Á và vùng tiểu Sahara ở châu Phi (khoảng 76%). Tại các nước Trung và Đông Âu, Anh chỉ viện trợ cho các dự án nhỏ chủ yếu theo định hướng và nhằm tác động đến quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường.

 

V. Chính sách đối ngoại:

 

Anh có một chính sách đối ngoại mang tính toàn cầu. Anh là Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, thành viên quan trọng trong NATO, thành viên EU, thành viên G8, đứng đầu Khối Thịnh vượng chung gồm 48 nước (chủ yếu là những nước thuộc địa cũ của Anh), và là thành viên của nhiều tổ chức quốc tế quan trọng khác, có tiếng nói quan trọng trên trường quốc tế. Anh có quan hệ ngoại giao với 165 nước.

 

Mục tiêu chính sách đối ngoại của Anh hiện nay:


- Ưu tiên đối ngoại hàng đầu là củng cố và phát triển quan hệ đồng minh chiến lược với Mỹ trong đó NATO
là hạt nhân quan trọng.


- Phát triển quan hệ với EU nhưng không đối trọng với Mỹ, tăng cường ảnh hưởng và sự lãnh đạo của Anh tại châu Âu, phát huy vai trò cầu nối giữa châu Âu và Mỹ
.


- Tăng cường sức mạnh Khối Thịnh vượng chung
.


- Phát huy vai trò của Liên
hợp quốc trong các hoạt động gìn giữ an ninh và hòa bình, phát triển quan hệ hữu nghị giữa các quốc gia, hợp tác quốc tế trong các vấn đề kinh tế, xã hội, văn hóa và nhân đạo mang tính toàn cầu, và bảo vệ nhân quyền.


- Đi đầu trong các vấn đề bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

 

Gần đây Anh bắt đầu đẩy mạnh quan hệ với các nước ASEAN và châu Á. Một mặt, Anh có nhu cầu củng cố vai trò và vị trí của mình tại các thuộc địa cũ trong khu vực, mặt khác Anh thực sự thấy lợi ích trong phát triển quan hệ hợp tác kinh tế với khu vực này.

 

VI. Văn hóa, thể thao, giáo dục:

 

Vương quốc Anh là một đất nước giàu truyền thống văn hóa với những phong tục tập quán lâu đời, cũng là nơi có nhiều tên tuổi văn chương nổi tiếng như: William Shakespeare, chị em nhà Bronte, Charles Dickens, Bernard Shaw…

 

 

Chân dung văn hào William Shakespeare

 

Thế kỷ XX tại Anh cũng sản sinh nhiều ban nhạc nổi tiếng thế giới, như các ban nhạc The Beatles, The Rolling Stone, The Who, Queen…

 

 

The Beatles trong thập niên 60 của thế kỷ XX

 

 

The Rolling Stones trong thập niên 60 của thế kỷ XX

 

Vương quốc Anh cũng là đất nước có truyền thống thể thao, được xem là quê hương của môn bóng đá và giải ngoại hạng Anh luôn thu hút nhiều khán giả trên khắp thế giới.

 

 

Sân vận động Wembley

 

Về quần vợt có giải Grand Slam Wimbledon nổi tiếng. Ngoài ra nước Anh còn có những giải golf và đua ngựa được đông đảo công chúng biết đến.

 

 

Sân quần vợt Wimbledon

 

Hệ thống giáo dục của Anh cũng là một thế mạnh của vương quốc này. Nổi tiếng nhất tại Anh là hai trường Đại học Cambrige và Oxford.

 

 

Một góc trường Đại học Cambrige

 

 

Trường Đại học Oxford

 

 

VII. Giao thông vận tải, du lịch:

 

Vương quốc Anh là một điểm du lịch thu hút đông đảo khách trong và ngoài nước. Những cung điện của vương triều, những tòa lâu đài cổ, những trang viên quý tộc rộng lớn, những nhà thờ tráng lệ tạo thành nét thu hút đặc thù của Anh.

 

Cung điện Buckingham, nơi ở của Hoàng gia Anh

 

Hệ thống giao thông vận tải của Anh cũng rất thuận lợi với sân bay quốc tế hàng đầu thế giới Heathrow, tuyến đường sắt rộng lớn và đường hầm xuyên qua eo biển Manche, nối Anh với Pháp.

 

 

Sân bay Heathrow

 

(H.V., Sở Ngoại vụ TPHCM, ngày 13-9-2008)

 

 
Copyright by © 2005 Vietnam Ministry of Foreign Affairs - Office in HCM City Email: Banbientap@mofahcm.gov.vn