Tiểu sử Tổng thống Cộng hòa Nam Phi Thabo Mbeki

Tổng Thống Thabo Mbeki sinh ngày 18/6/1942 tại Idutywa, Transikei. Cha mẹ ông đều là trí thức và tham gia hoạt động chính trị. Cha ông là Govan Mbeki (1910-2001) là một thành viên tích cực của Đảng Đại hội dân tộc Phi (ANC) và Đảng Cộng sản Nam Phi.

• 1956: Khi đang học tại trường trung học Lovedate, ông gia nhập Liên đoàn thanh niên Đảng Đại hội dân tộc Phi (ANCYL).
• 1959: Bị buộc thôi học vì tham gia vào cuộc biểu tình chống chính phủ và tự học ở nhà.
• 1961-1962: Học hàm thụ ngành kinh tế tại trường Đại học London (Anh). Thư ký Hội sinh viên Châu Phi. Ông tham gia vào một số hoạt động ngầm ở khu vực Pretoria-Witwatersrand sau khi ANC bị cấm hoạt động năm 1960. Trưởng thành về chính trị, ông tiếp tục vận động sinh viên và thanh niên ủng hộ lời kêu gọi của ANC biểu tình chống lại Tuyên ngôn thành lập Cộng hòa Nam Phi năm 1961.
• 1962: Dưới sự lãnh đạo của ANC, Thabo Mbeki rời Nam Phi cùng với các sinh viên khác đến Nam Rhodesia (nay là Zimbabuwe), quá cảnh Tanganiyika (nay là Tanzania) và dừng chân ở nước Anh tiếp tục nghiên cứu học tập.
• 1966: Lấy bằng thạc sĩ kinh tế tại trường Đại học Sussex (Anh). Trong thời gian này ông tiếp tục các hoạt động chính trị của mình, vận động cộng đồng sinh viên quốc tế chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc Apartheid.
• 1967-1970: ông làm việc cho Văn phòng ANC ở Luân Đôn và trong thời gian này, ông cũng tham dự đào tạo quân sự tại Liên bang Xô viết (cũ).
• 1971: Phục vụ trong Hội đồng giải phóng của ANC ở Lusaka (Zambia) năm 1971 với vai trò Trợ lý thư ký.
• 1973: Được cử đến Botswana, tiếp xúc với các thành viên lưu vong của Phong trào Ý thức Da màu (BCM). Sau khi ông tiếp xúc và thảo luận với BCM, kết quả là một số thành viên lãnh đạo của tổ chức này đã trở thành thành viên của ANC.  Trọng điểm hoạt động của ông trong thời gian này là củng cố cơ cấu tổ chức bí mật của ANC và vận động người dân ở Nam Phi đi theo ANC. Ông cũng đàm phán với chính quyền Botswana về việc mở một Văn phòng ANC ở nước này.
• 1974: Ông rời Botswana, và ở lại Zambia một thời gian ngắn, trước khi ANC lại tiếp tục cử ông đến Swaziland với tư cách là đại diện của ANC.
• 1975: Trở thành thành viên của Ủy ban Chỉ đạo Quốc gia (NEC) thuộc ANC.
• 1976-1978: Đến Nigeria với vai trò là một đại diện của ANC.
• 1978: Rời Nigeria về nước và trở thành Thư ký chính trị tại Văn phòng Chủ tịch ANC.
• 1984-1989: Vụ trưởng Vụ thông tin và Tuyên truyền. Thời gian này ông tham gia vào nhiều hoạt động quan trọng như: thành viên của phái đoàn gặp gỡ Cộng đồng doanh nghiệp Nam Phi tại Mfuwe, Zambia (năm 1985); dẫn đầu phái đoàn của ANC đến Dakar, Senegal, dự cuộc họp với Học viện Vì dân chủ mới cho Nam Phi (IDASA) năm 1987…
• 1985: Tái đắc cử vào Ủy ban Chỉ đạo Quốc gia của ANC.
• 1989: Dẫn đầu phái đoàn ANC tham gia các cuộc đàm phán bí mật với chính quyền Nam Phi. Mang lại kết quả là lệnh cấm ANC hoạt động bị bãi bỏ và tù nhân chính trị được tha.
• 1990: Tham gia các cuộc đàm phán mở đường cho việc thông qua Hiến pháp lâm thời của nước Nam Phi mới.
• 1993: Được bầu giữ chức Chủ tịch ANC.
• 1994-1999: Là Phó Tổng thống Cộng hòa Nam Phi.
• 1997: Tái đắc cử chức Chủ tịch ANC.
• 1999 đến nay: Là Tổng thống Cộng hòa Nam Phi (được bầu lần thứ nhất tháng 6-1999, lần thứ hai tháng 4-2004).

Ngoài ra Tổng thống Thabo Mbeki còn là Chủ tịch Liên minh châu Phi (từ tháng 7-2002 đến tháng 7-2003) và là thành viên Ban chỉ đạo Ủy ban Ðối tác mới về sự phát triển châu Phi (NEPAD).

(T.T., Phòng Chính trị Kinh tế Đối ngoại, ngày 25-5-2007)