Quy định mới về đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài

Ngày 21/7/2006, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 69/2006/NĐ-CP (Nghị định 69) sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 68/2002/NĐ-CP ngày 10/7/2002 (Nghị định 68) của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều về quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài của Luật Hôn nhân và Gia đình. Dưới đây là một số qui định mới đáng lưu ý trong thủ tục đăng ký kết hôn.

Nghị định 69 đã qui định cụ thể hơn về trách nhiệm của Sở Tư pháp, Cơ quan Ngoại giao, Lãnh sự Việt Nam trong việc thực hiện phỏng vấn trực tiếp đối với hai bên nam, nữ để kiểm tra, làm rõ về sự tự nguyện kết hôn của họ, về khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ chung và mức độ hiểu biết về hoàn cảnh của nhau.

Trước đây theo qui định của Nghị định 68, sau khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký kết hôn của đương sự, Sở Tư pháp sẽ thẩm tra xác minh, chỉ những trường hợp nào qua thẩm tra hồ sơ thấy có nghi vấn hoặc có khiếu nại, tố cáo về việc kết hôn thì Sở Tư pháp mới phỏng vấn các bên đương sự. Tuy nhiên, theo Nghị định sửa đổi số 69, tất cả hồ sơ đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài sẽ phải qua phỏng vấn. Trong vòng 20 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ, Sở Tư pháp sẽ phỏng vấn cả hai bên đương sự nên bắt buộc các đương sự phải có mặt tại Việt Nam để tham gia cuộc phỏng vấn này. Thông qua công tác phỏng vấn, cơ quan tư pháp hộ tịch cũng có thể từ chối cho đăng ký kết hôn nếu phát hiện việc kết hôn là giả tạo, không nhằm mục đích xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, bền vững; kết hôn nhằm mục đích mua bán phụ nữ, xâm phạm tình dục đối với phụ nữ hoặc vì mục đích trục lợi khác; việc kết hôn không phù hợp thuần phong mỹ tục của Việt Nam. Ngoài ra, nếu qua phỏng vấn thấy hai bên kết hôn mà không thể giao tiếp ngôn ngữ, không hiểu tiếng nói của nhau, thời gian tìm hiểu nhau quá ngắn, không hiểu về gia cảnh của nhau... thì cơ quan tư pháp cũng có thể từ chối cho kết hôn.

Bên cạnh qui trình đăng ký kết hôn chặt chẽ hơn, Nghị định 69 đã bãi bỏ một số thủ tục giấy tờ nhằm đơn giản hoá việc lập hồ sơ kết hôn của đương sự như: Bãi bỏ qui định phải nộp kèm bản án trong trường hợp đương sự đã ly hôn; bỏ yêu cầu nộp giấy chứng tử của vợ, chồng trong trường hợp vợ, chồng cũ của đương sự đã chết; đương sự cũng không cần làm bản lý lịch cá nhân theo mẫu. Hồ sơ đăng ký kết hôn theo Nghị định mới khá đơn giản, chỉ bao gồm một số loại giấy tờ như: Tờ khai, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân mỗi bên, giấy khám sức khỏe, bản sao hộ khẩu, hộ chiếu, chứng minh nhân dân...

(A.Vân – Phòng Lãnh sự, ngày 23-8-2006)